|
|
|
|
| Wanneer je een boodschap naar iemand wilt sturen welke niet door anderen begrepen mag wordden dan kun je dit doen middels code. Een voorwaarde van de code is dat zowel zender als ontvanger hem begrijpen. De meest eenvoudige vorm van "geschreven code" is het vervangen van letters en cijfers door andere symbolen. A=# B=@ etc.
Onder vindt je meer voorbeelden. Wanneer je super speciale boodschap hebt is het de kunst om de boodschap te verbergen op een manier dat het geen gecodeerd bericht meer lijkt. Je kunt een boodschaplijstje maken waarvan alleen de schuin gedrukte letters het bericht zijn. Ook kun je met citroensap eerst je bericht op een blanco brief zetten. Wanneer dit droog is kun je het bericht overschrijven met iets anders. Verwarming van je papier zal het citroensap-bericht weergeven. (Tenzij je het bericht aan steekt)
|
| |
|
Atabash-cijfer
|
Het atabash cijfer is een eenvoudige substitutie code waarbij de codeertekst in omgekeerde volgorde wordt weergegeven. Voor het Alfabet wordt dit dan:
|
| Atabash cijfer |
| a |
b |
c |
d |
e |
f |
g |
h |
i |
j |
k |
l |
m |
n |
o |
p |
q |
r |
s |
t |
u |
v |
w |
x |
y |
z |
| z |
y |
x |
w |
v |
u |
t |
s |
r |
q |
p |
o |
n |
m |
l |
k |
j |
i |
h |
g |
f |
e |
d |
c |
b |
a |
|
|
| |
|
Caesar-cijfer
|
Het Caesar cijfer, Caesarrotatie, of kortweg Rot. Het is vernoemd naar Julius Caesar, die het gebruikte om te communiceren met zijn soldaten.
De versleuteling werkt door elke letter van de echte tekst te vervangen door een vooraf vastgestelde verschuiving. Bij Rot3 (een verschuiving van
drie) wordt de letter A vervangen door de letter D. (Zie tabel)
|
| Caesar cijfer (Rot3) |
| A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
| D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
|
|
Een speciaal geval is de Rot13 versleuteling waarin origineel en gecodeerde letter wederkerig zijn.
|
| Rot13 |
| A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
| N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
|
|
| |
|
Affine-cijfer
|
Het affine cijfer is een eenvoudige code waarbij de letters van de tekst vervangen worden door de versleutelde waarden. De sleutel is een
wiskundige berekening (Ax+B)mod(26) waarbij de variabele x wordt gevuld met (a=0, b=1, c=2 etc). Neem voor A altijd een oneven getal.
mod(26) is wiskunde voor: "Haal zo vaak mogelijk 26 van je verkregen waarde tot je een waarde krijgt waar je 26 niet meer af kunt halen zonder
onder de 0 te komen, de waarde die je over houd is de uitkomst van de berekening" vb: 28mod26 = 2 en 2mod26 = 2.
In onderstaande tabel respectievelijk, het standaard alfabet, de letterwaarde, Letterwaarde na berekening, gecodeerde letter voor A=1 en B=6
|
| Affine cijfer voor A=1 en B=6 |
| a |
b |
c |
d |
e |
f |
g |
h |
i |
j |
k |
l |
m |
n |
o |
p |
q |
r |
s |
t |
u |
v |
w |
x |
y |
z |
| 0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
| 6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
| g |
h |
i |
j |
k |
l |
m |
n |
o |
p |
q |
r |
s |
t |
u |
v |
w |
x |
y |
z |
a |
b |
c |
d |
e |
f |
|
De sleutel voor de de code A=1 en B=6 zoals hier boven te zien is, is dus eigenlijk heel eenvoudig. Wanneer er opgegeven wordt dat het
bericht affine versleuteld is met de code A=5 en B=3 dan zou onderstaande sleutel zelf gegenereerd moeten kunnen worden.
|
| Affine cijfer voor A=5 en B=3 |
| a |
b |
c |
d |
e |
f |
g |
h |
i |
j |
k |
l |
m |
n |
o |
p |
q |
r |
s |
t |
u |
v |
w |
x |
y |
z |
| 0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
| 5 |
8 |
11 |
14 |
17 |
20 |
23 |
0 |
3 |
6 |
9 |
12 |
15 |
18 |
21 |
24 |
1 |
4 |
7 |
10 |
13 |
16 |
19 |
22 |
25 |
2 |
| f |
i |
l |
o |
r |
u |
x |
a |
d |
g |
j |
m |
p |
s |
v |
y |
b |
e |
h |
k |
n |
q |
t |
w |
z |
c |
|
|
| |
|
ADFGVX-cijfer
|
Het oorspronkelijke cijfer, het ADFGX-cijfer komt van de Duitser Fritz Nebel (Duitse Kolonel tijdens de Eerste wereldoorlog) en werd net voor het
lenteoffensief (1918) in gebruik genomen. Tijdens dit offensief ontstond een variant die de letter V toevoegde (ADFGVX). Nog in hetzelfde jaar werd de
"onbreekbare" code gebroken door de Fransen wat hen een groot voorsprong opleverde. Het breken van de versleuteling werd tot 1966 officieel geheim
gehouden.
De letters ADFGVX zijn gekozen omdat deze in morse goed onderscheidbaar zijn.
Voor het coderen begin je met het kiezen van twee wachtwoorden. In ons voorbeeld gebruiken we "scoutingfestival" en "kabouter". De te coderen tekst "voorbeeld van www sherpaz nl"
Uit het eerste (scoutingfestival) verwijderen we alle dubbele letters en vullen het aan met de rest van het alfabet. Om de getallen aan te vullen
kunnen we deze vlak na hun letter plaatsen (1 na A, 2 na B enz...).
In de onderstaande tabel respectievelijk het codewoord, codewoord zonder dubbele waarden en restant alfabet met cijfers toegevoegd.
|
| ADFGVX codewoord 01 |
| s |
c |
o |
u |
t |
i |
n |
g |
f |
e |
s |
t |
i |
v |
a |
l |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| s |
c |
o |
u |
t |
i |
n |
g |
f |
e |
|
|
|
v |
a |
l |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| s |
c |
3 |
o |
u |
t |
i |
9 |
n |
g |
7 |
f |
6 |
e |
5 |
v |
a |
1 |
l |
b |
2 |
d |
4 |
h |
8 |
j |
0 |
k |
m |
p |
q |
r |
w |
x |
y |
z |
|
|
De uitkomst kan nu in het ADFGVX raster worden geplaatst, zoals onder weergegeven
|
| |
A |
D |
F |
G |
V |
X |
| A |
s |
c |
3 |
o |
u |
t |
| D |
i |
9 |
n |
g |
7 |
f |
| F |
6 |
e |
5 |
v |
a |
1 |
| G |
l |
b |
2 |
d |
4 |
h |
| V |
8 |
j |
0 |
k |
m |
p |
| X |
q |
r |
w |
x |
y |
z |
|
|
Je bent nu klaar om de tekst (voorbeeld van www sherpaz nl) te vertalen.
Neem respectievelijk de letters van rij en kolom en vertaal het bericht. Je krijgt dan:
FG AG AG XD GD FD FD GA GG FG FV DF XF XF XF AA GX FD XD VX FV XX DF GA
Na deze vertaalslag Kunnen we de codering toe gaan passen, schrijf het tweede code-woord (kabouter) en kijk in welke volgorde de letters voorkomen in
het alfabet (de eerste twee regels in onderstaande tabel). Zet hieronder de letters van de vertaling zoals in de rest van de tabel weergegeven.
|
| K |
A |
B |
O |
U |
T |
E |
R |
| 4 |
1 |
2 |
5 |
8 |
7 |
3 |
6 |
| F |
G |
A |
G |
A |
G |
X |
D |
| G |
D |
F |
D |
F |
D |
G |
A |
| G |
G |
F |
G |
F |
V |
D |
F |
| X |
F |
X |
F |
X |
F |
A |
A |
| G |
X |
F |
D |
X |
D |
V |
X |
| F |
V |
X |
X |
D |
F |
G |
A |
|
|
Nu lezen we de tekst af volgens de nummering en per kolom, vervolgens verdelen we de uitkomst in groepen van vijf.
GDGFX-VAFFX-FXXGD-AVGFG-GXGFG-DGFDX-DAFAX-AGDVF-DFAFF-XXD
BELANGRIJK: In het voorbeeld is de laatste tabel, toevallig, geheel gevuld. Als (nl = DF GA) niet in het bericht had gestaan waren er 4 vakjes leeg
gebleven. Je dient dus eerst terug te herleiden hoeveel karakters er in het bericht staan, voordat je kunt decoderen. |
| |
|
Bacon-cijfer
|
| Het bacon cijfer is een manier om een boodschap te verstoppen in een onschuldig ogend text-document. Iedere letter krijgt een weergave bestaande uit vijf
symbolen. Waarbij 2 verschillende symbolen worden gebruikt.
De sleutel is in onderstaande tabel weergegeven. De symbolen worden, in dit voorbeeld, met een A en een B weergegeven. In de gecodeerde berichten zal de
A worden bedoeld met schuin gedrukte tekst en de B met normale tekst.
|
| Bacon cijfer |
| a |
b |
c |
d |
e |
f |
g |
h |
| AAAAA |
AAAAB |
AAABA |
AAABB |
AABAA |
AABAB |
AABBA |
AABBB |
| i-j |
k |
l |
m |
n |
o |
p |
q |
| ABAAA |
ABAAB |
ABABA |
ABABB |
ABBAA |
ABBAB |
ABBBA |
ABBBB |
| r |
s |
t |
u-v |
w |
x |
y |
z |
| BAAAA |
BAAAB |
BAABA |
BAABB |
BABAA |
BABAB |
BABBA |
BABBB |
|
Het voorbeeld:
Om de schat te kunnen vinden begin je op kaartcoordinaat 218,88-224.80
als je nu bacon eet, vind je HIER OOK DE VOLGENDE AANWIJZING.
Je kunt nu voorgaande omnummeren naar het woord (Lambertmeting).
ABABA=l, AAAAA=a,
ABABB=m, AAAAB=b,
AABAA=e,
BAAAA=r,
BAABA=t,
ABABB=m,
AABAA=e,
BAABA=t,
ABAAA=i,
ABBAA=n,
AABBA=g
De te nemen conclusie:
Om de schat te kunnen vinden begin je op kaartcoordinaat 218,88-224,80
Als je nu bacon eet (Verwijzing naar Bacon cijfer) vind je HIER OOK DE VOLGENDE AANWIJZING.
Gedecodeerd staat er "Lambertmeting" (Belgische vorm van de Rijksdriehoekmeting). Als je dit uit zou meten sta je op Kaartcoordinaat RD 152.90-371.07
bij de blokhut van scouting Bergeijk. (Gemeente 20 KM onder Eindhoven) |
| |
|
Vigenère-cijfer
|
Het Vigenère cijfer werd uitgevonden door Giovanni Batista Bellaso in 1553, maar het was Blaise de Vigenère welke het cijfer bekend maakte.
Door in de codeertabel een codewoord te combineren met de te coderen tekst onstaat de te verzenden code. (voorbeeld onder de tabel)
|
| Vigenère cijfer codetabel |
| |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
| A |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
| B |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
| C |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
| D |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
| E |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
| F |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
| G |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
| H |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
| I |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
| J |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
| K |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
| L |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
| M |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
| N |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
| O |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
| P |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
| Q |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
| R |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
| S |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
| T |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
| U |
U |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
| V |
V |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
| W |
W |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
| X |
X |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
| Y |
Y |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
| Z |
Z |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
X |
Y |
|
|
Kies eerst een geheim codewoord. In het voorbeeld nemen we hiervoor SCOUTING. Dit schrijf je net zo lang onder de te coderen tekst tot de
volledige, te coderen tekst uit twee letters bestaat. In het voorbeeld gaan we "Dit is super geheim" coderen. Lees de te coderen letter uit de
verticale tabel en de letter uit het codewoord uit de horizontale tabel. (De onderste regel in de tabel laat de uitkomst zien.)
|
| D |
I |
T |
I |
S |
S |
U |
P |
E |
R |
G |
E |
H |
E |
I |
M |
| S |
C |
O |
U |
T |
I |
N |
G |
S |
C |
O |
U |
T |
I |
N |
G |
| V |
K |
H |
C |
L |
A |
H |
V |
W |
T |
U |
Y |
A |
M |
V |
S |
|
|
|
|
|
|
